Garbniki w herbacie – poznaj ich właściwości

Pijąc herbatę, która będzie bez dodatków, wyczuć można charakterystyczną gorycz w smaku. Wpływ na taki efekt mają garbniki, na temat których przeczytasz w tym poradniku. Co ważne, związki te odpowiadają nie tylko za doznania smakowe, lecz także mają wpływ na ludzkie ciało i zdrowie.

Jeżeli interesują Cię znajdujące się w herbacie garbniki i ogólnie temat z nimi związany, koniecznie przeczytaj dalszą część poradnika.

Garbniki – co to jest

Garbniki to związki chemiczne, które znane są również pod dość popularną nazwą, czyli – taniny. Zagłębiając się w informacje dotyczące garbników, warto wiedzieć, że związki te należą do grupy polifenoli. Te zaś znane są ludzkości z silnych właściwości antyoksydacyjnych, a to jest niezwykle ważne, jeżeli chce się zachować dobre zdrowie.

Garbniki, ze względu na swoje właściwości fizykochemiczne, dzielą się na hydrolizujące (tanoidy), oraz niehydrolizujące (garbniki katechinowe). Jeżeli chodzi o garbniki hydrolizujące, z najważniejszych wymienić można:

• kwas elagowy,
• kwas galusowy,
• kwas oligogalusowy,
• kwas m-trigalusowy.

Natomiast garbniki katechinowe są najbardziej znane:

• katechina,
• epikatechina,
• galokatechina,
• leukoantocyjanidyny,
• flawon-3-ol.

Garbniki w herbacie – zawartość

To, ile garbników zawarte jest w liściach herbaty, głównie zależy od jej rodzaju, czy sposobu przygotowywania. Istotnymi kwestiami jest gatunek herbaty, ilość, którą wykorzystujemy do przygotowywania naparu, czy czas parzenia.

Bardzo ważną kwestią jest też wiek rośliny oraz warunki jej uprawy. Okazuje się, że młode liście rośliny wręcz obfitują w duże ilości polifenoli i jeżeli zachowa się ich strukturę, uzyskać można mniejszą utratę cennych związków zawartych w liściach. Oznacza to nic innego, jak fakt, że liście, które zostały pokruszone, czy poszarpane, a nawet rozgniecione, a takie znajdują się najczęściej w przemysłowych herbatach – nie zawierają w sobie takiej ilości garbników, jak całe liście rośliny.

Występowanie garbników – w jakich herbatach jest ich najwięcej

Okazuje się, że każda herbata zawiera „jakąś” ilość tanin, nawet niewielką. Jednak największe stężenie tych związków znajduje się w czarnych herbatach. Na pewno każdy, kto kiedykolwiek próbował czarnej herbaty bez dodatków, pamięta dosyć cierpki i gorzkawy posmak w ustach – szczególnie jeżeli napar był już zimny i odstał kilka godzin. Winowajcą tego, być może nie do końca przyjemnego smaku, są właśnie garbniki. Pomimo że wiele osób stwierdzi, iż taki smak jest nie do końca pożądany, to znajdą się jednak amatorzy takiej nutki goryczy w ustach.

Dodajmy też, że herbata, która zostanie parzona przez około 2-3 minuty, będzie charakteryzowała się delikatnym smakiem z jedynie lekką nutą cierpkości, której nadadzą taniny. Jeżeli zostanie przeparzona, smak będzie cięższy, gorzki i zdominowany. Dla osób, które chcą jak najbardziej uniknąć gorzkawego posmaku, poleca się parzenie herbaty zielonej, która posiada znacznie mniejsze stężenie tanin. Najmniej garbników znajduje się natomiast w herbacie czerwonej Pu-Erh z kwiatem chryzantemy „Yunnan”.

Garbniki roślinne – to one powodują gorzki smak herbaty

Zawartość garbników w herbacie jest nam już znana. Dlaczego jednak powodują one gorzki smak naparu herbaty? Zazwyczaj w naturze, gorzki smak charakteryzowany jest z czymś toksycznym. Ma to sens, gdyż wytwarzanie tanin przez rośliny działa ochronnie przed niepożądanymi szkodnikami. Gorycz ma za zadanie chronić rośliny.

Wspomnieć warto też o tym, że np. zawartość garbników w jeszcze niedojrzałych owocach, potrafi zniechęcić potencjalnego intruza do ich spożycia – w ten sposób roślina zwyczajnie się broni. Z tych właśnie powodów, garbniki charakteryzują się gorzkim, a nie innym smakiem.

Zdrowotne właściwości – garbniki roślinne

Garbniki to związki, które mają bardzo korzystny wpływ na zdrowie. Ponadto mogą odgrywać istotną rolę w profilaktyce wielu schorzeń. Mają właściwości antyoksydacyjne, przez co wpływają na obniżanie poziomu cholesterolu, poprawę cyrkulacji krwi, czy nawet zmniejszenie stresu oksydacyjnego. Potrafią chronić przed rozwijaniem się:

• chorób serca,
• nowotworów,
• nadciśnienia,

a nawet alergii.

Stosowane w stanach zapalnych skóry i nie tylko

To nie koniec pozytywnego wpływu tanin na zdrowie. Garbniki są związkami, które mają działanie ściągające, przez co są powszechnie stosowane w stanach zapalnych skóry (garbniki mają zdolność łączenia się z białkami i tworzy się w ten sposób specyficzna powłoka na powierzchni skóry). Działają w przypadku stanów zapalnych błony śluzowej, czy nawet drobnych krwawień.

Niekiedy swoje zastosowanie znajdują przy odmrożeniach, owrzodzeniach, zmniejszają uczucie swędzenia, czy stosuje się je też do płukania jamy ustnej, z uwagi na swoje właściwości przeciwzapalne i bakteriobójcze (hamują wzrost bakterii). Garbniki dbają również o zdrowie psychiczne – poprawiają nastrój oraz samopoczucie.

Co więcej, garbniki wykorzystuje się też w produkcji niektórych produktów, np. w przemyśle kosmetycznym. Wyróżnić można:

• maści,
• żele,
• pasty do zębów,
• kremy,

czy przy produkcji suplementów diety itp.

Inne kwestie dotyczące zdrowia

Wpływ garbników na zdrowie ma niestety także niepożądane i niekorzystne efekty (w skrajnych przypadkach. U ludzi, zawartość tanin w herbacie wpłynąć może na powodowanie zaburzeń wchłaniania żelaza lub białka, a także spowolnienie wchłaniania witamin, jak A i B12. Jednak jest to zjawisko bardzo rzadkie, obserwowane jedynie przy spożywaniu bardzo dużych ilości naparów.

Jeżeli w diecie znajdować się będzie nadmierna ilość tanin, może zaistnieć ryzyko wystąpienia wielu schorzeń, jak niewydolność wątroby, nerek, choroba wrzodowa, czy dojść może do zapalenia żołądka, jelit.

Zielona herbata i garbniki – czy mniejsze stężenie, oznacza gorszy wpływ na zdrowie?

Herbata zielona, pomimo że uznawana za prozdrowotną, nie obfituje w duże ilości garbników. Nie oznacza to jednak, że napar z tej herbaty jest gorszy. Pomimo że dana herbata zawiera mało tanin, to są one konkretne. Tłumacząc jaśniej, napar zawiera związek EGCG, czyli galusan epigalokatechiny. Jest to składnik garbników, który ma bardzo dobry wpływ na układ odpornościowy człowieka. Pomaga w walce z wirusami, bakteriami, czy może przyczyniać się nawet do poprawy poziomu cukru we krwi.

Podsumowanie

Garbniki w herbacie, pomimo że mają gorzki i cierpki smak, bardzo pozytywnie wpływają na zdrowie. Najwięcej garbników znajduje się w herbatach czarnych, mniej w herbatach zielonych i czerwonych. Szerokie zastosowanie i prozdrowotne właściwości garbników to jedno, natomiast należy pamiętać, aby nie przesadzać z wypijaną ilością naparów dziennie, gdyż odbić się to może w lekko negatywny sposób na zdrowiu.