Herbata - Skąd Pochodzi I Jak Ją Przyrządzać

Polska nazwa –herbata- pochodzi od łac. herba , co oznacza zioło i thea – od zlatynizowanej postaci chińskiej nazwy rośliny z rodzaju kamelia ( Camellia sinensis)

Roślina z rodzaju kamelia najlepiej rośnie w klimacie ciepłym, łagodnym z regularnymi opadami, sprzyjający jest klimat monsunowy odznaczający się dużym nasłonecznieniem i wysokimi sumami opadów. Swoje optimum osiąga na obszarach o średnich rocznych temperaturach od 10 do 30°C. Uprawia się ją głównie między zwrotnikami Raka i Koziorożca – w ponad 30 krajach świata. Głównymi producentami herbaty na świecie są kraje Azji – Indie, Chiny, Japonia, Sri Lanka, Indonezja, Tajwan, Pakistan, Malezja, Birma, Wietnam, Iran i Turcja.

Ważne:

🍵 Smak i aromat herbaty w dużym stopniu zależy od warunków, w jakich dojrzewała, sposobu jej zbierania oraz późniejszej jej obróbki. Najczęściej zbiera się ją ręcznie zrywając jedynie szczytowe pączki oraz dwa listki pod nim.🍵

Kto i kiedy odkrył herbatę ?

Jak głoszą dwie chińskie legendy, herbatę odkrył patron rolnictwa i medycyny, chiński cesarz Shennong, czyli Boski Rolnik w 2737 r.p.n.e

Legenda głosi że Cesarz ze względów zdrowotnych pił wyłącznie gorącą, przegotowaną wodę, pewnego razu gdy odpoczywał w ogrodzie do jego garnuszka z wodą wpadło kilka liści nieznanego dotąd krzewu. Woda z dodatkiem nieznanych liści miała bardzo przyjemny aromat, a jak się później okazało smak również.
Inna legenda opowiada o Cesarzu jako o bogu, który miał kryształowe wnętrzności, dzięki którym nic nie mogło mu zaszkodzić. Sprawdzał więc właściwości każdej napotkanej rośliny. Otóż któregoś dnia po spożyciu sporej ilości trujących roślin natrafił na liście herbaty, które zneutralizowały spory dyskomfort i ból po zjedzeniu trujących roślin.

Jeszcze inna legenda wskazuje innego odkrywcę herbaty, jakim był Bodhidharma

Ów mistrz zen podczas wielogodzinnych medytacji zasnął i aby się ukarać odciął sobie powieki, którymi rzucił o ziemię, a w tym miejscu wyrósł krzew. Po spróbowaniu liści z tego krzewu Bodhidharma stwierdził, że mają one działanie pobudzające, odprężają i poprawiają jego koncentrację.

Mimo tego że w Chinach herbata znana była już tysiące lat temu to pierwsze historyczne wzmianki o niej pojawiły się dopiero około III w naszej ery.

Czym różnią się poszczególne rodzaje herbat?

Herbata czarna – najbardziej popularna herbata na świecie. Czarne herbaty powstają z liści, które są fermentowane, a następnie podgrzewane w celu usunięcia wilgoci. Ciepło zmienia kolor liści na czarny. To rodzaj najbardziej utlenianych herbat (oksydacja na poziomie 90%)
Herbata biała – młode liście po zebraniu więdną przez kilka dni a następnie są suszone i gotowe do sprzedaży. Patrząc na gotowy susz można zaobserwować , że składa się z pączków – to wyróżnia ją od innych. Tu proces oksydacji jest na poziomie ok. 5%
Herbata zielona – zbierane są w pełni rozwinięte liście, prażone w wielkich workach (Chińczycy) lub prażone parę wodną ( Japończycy) . Tu oksydacja jest celowo zatrzymywana poprzez działanie ciepłem. Po fazie więdnięcia liście są na różnych etapach suszone, zwijane i gotowe do sprzedaży.
Herbata oolong, czyli herbata częściowo utleniona (oksydacja 10-80%) Zbierany jest spory fragment roślinki, aż do trzeciego, czwartego liścia, które są zwijane i formowane w kulki, nadające się do wielokrotnego parzenia. Dodatkowo można je prażyć/wypalać jak kawę, co dodaje aromatyczności i głębi smaku.
Herbata czerwona, czyli Pu-erh, w której liście zbierane z krzewów, których wiek sięga nawet 1000 lat, celowo pozostawia się, by fermentowały i dojrzewały, co może trwać nawet kilka dekad. W tym czasie w liściach rosną kolonie grzybów i bakterii, które wpływają na smak naparu, nadając mu nuty ziemi, gliny, skóry, piwnicy.
Herbata Da Hong Pao – legendarna herbata, nazywana w dynastii Qing Królem Herbaty. Ten mocno utleniany i palony oolong (herbata turkusowa*) ze słynnych gór Wuyi to jedna z najbardziej znanych herbat świata.

Zasady parzenia herbaty na świecie

Ogólne zasady parzenia herbaty:

woda musi być świeża, bez żadnych środków chemicznych i o średniej
twardości
wodę podgrzewamy tylko do tzw. białego wrzenia, czyli do momentu, gdy
zmętnieje i zacznie parować.
gdy parzymy herbatę w imbryku, musimy go najpierw ogrzać
herbata najlepiej smakuje kiedy pijemy ją z porcelanowych filiżanek, dużych
i rozszerzonych ku górze.

Każdy z wybranych gatunków herbaty potrzebuje odpowiedniej temperatury oraz innego czasu parzenia:

herbata czarna – temperatura wody 95 °C, czas parzenia 2-3 min.
herbata zielona – temperatura wody 60-85 °C, czas parzenia 1-3 min.
herbata biała – temperatura wody 75-85 °C, czas parzenia 2-5 min.
herbata oolong – temperatura wody 90-95 °C, czas parzenia ok. 1,5 min.
herbata czerwona – temperatura wody 95-98 °C, czas parzenia 1-3 min.

CIEKAWOSTKI O PARZENIU HERBATY:

🍵Na początku parzenia uwalnia się alkaloid-teina, następnie po 5 minutach wydzielają się związki polifenolowe, do których należą taniny, inaczej zwane garbnikami. Składniki te neutralizują teiny, co powoduje, że dłużej parzona niż 7 minut herbata, nie posiada już właściwości pobudzających. Duża zawartość garbników, która się po tym czasie tworzy nadaje charakterystyczną cierpkość.

🍵W Stanach Zjednoczonych torebki z herbatą wymyślone zostały w 1904 roku.

🍵Na całym świecie istnieje wiele sposobów, by z liści herbaty uzyskać napój pełen aromatów,i smaków

Zasady parzenia herbaty w poszczególnych krajach:

Chiny – Chińczycy najczęściej piją zieloną herbatę bez cukru i innych dodatków, bardzo gorącą. W północnych regionach rozpowszechnione jest picie herbaty zielonej sproszkowanej lub cegiełkowej, doprawionej mlekiem, masłem i solą. Herbata zaparzana jest w specjalnym naczyniu-haiwanie w kształcie rozszerzającej się do góry czarki o pojemności podobnej do europejskiej szklanki. Należy do niej wsypać około 4 gramów suchej herbaty, a po zalaniu wodą zamyka się ją pokrywką i pozostawia na 3-4 minuty, aż herbata naciągnie.

Japonia – w japońskiej kulturze picie herbaty zajmuje szczególne miejsce – od XV wieku istnieje tam ceremonia parzenia i picia herbaty nazywana „Drogą Herbaty „. Nazwa ta związana jest z filozofią buddyjską i oznacza drogę wiodącą do doskonałości. Ceremonia została stworzona przez buddyjskiego mnicha Murata Suko i szoguna Ashikaga Yoshimitsu, ale jej obecna forma jest wynikiem wielu lat przeobrażeń.

Ceremonia odbywa się w zbudowanym według specjalnych reguł i znajdującym się w ogrodzie pawilonie. Ogród, droga do pawilonu i pawilon powinny być stworzone tak, by zapewnić piękno i harmonię.

Po wejściu do ogrodu uczestnicy ceremonii myją ręce w źródlanej wodzie znajdującej się w specjalnej misie. Obmycie rąk symbolizuje przemycie duszy, aby przygotować ją do ceremonii. W pawilonie goście podziwiają dekorację tokomy, czyli wnęki, w której umieszcza się obraz, kaligrafię lub kompozycję kwiatową. Potem gospodarz wsypuje sproszkowaną herbatę Matcha do miseczki, a następnie zalewa ją wodą i ubija bambusową trzepaczką aż na jej powierzchni pojawi się piana. Gdy herbata jest już gotowa goście spożywają ją z jednego naczynia, a potem każdemu z gości osobno podawana jest herbata usucha.

Tybet – dla Tybetańczyków herbata to nie tyle napój, co rodzaj pożywienia. Najczęściej używają herbaty prasowanej (w postaci cegiełek). Napar przygotowują wrzucając ok. 50-70 gram suchej herbaty na litr wody. Do tak przygotowanego naparu dodają 100-150 gram stopionego masła z mleka jaka i doprawiają do smaku solą. Następnie wszystkie składniki naparu ubija się aż do uzyskania jednorodnej konsystencji-w ten sposób powstaje napój zwany czasuma. Ponieważ zawiera on tłuszcz, pomaga zregenerować siły i ułatwia funkcjonowanie w klimacie wysokogórskim.

Rosja- herbata przybyła do Rosji dosyć wcześnie i wykształciła się tam ceremonia jej parzenia i picia, w której główną rolę odgrywał samowar służący do zagotowania wody i ułatwiający parzenie herbaty.

Była zaparzana bardzo starannie, a jednym z ulubionych gatunków Rosjan stała się herbata karawanowa, której nazwa wzięła się od tego, że transportowały ją karawany. Jej transport z Chin do Rosji trwał wiele miesięcy, ale dzięki właściwemu przechowywaniu susz nie tylko nie tracił swoich wartości, ale też zyskiwał nowe walory smakowe i zapachowe.

Anglia – picie herbaty w Wielkiej Brytanii ma dość długą tradycję i doczekało się swoistych obrzędów, które w dzisiejszych czasach ulegają stopniowemu zanikowi.

Dawniej herbatę spożywano w określonych porach: po śniadaniu, w czasie lunchu i o godzinie 17 (stąd słynne five o`clock). Anglicy piją głównie herbaty wschodnioindyjskie dodając do nich mleko lub śmietankę.

Herbatę zaparza się w czajniczku wsypując do niego ilość łyżeczek odpowiadającą ilości filiżanek i dodatkowo jedną filiżankę na czajniczek. Napar zaparza się 5 minut, a następnie nalewa do filiżanek, do których już wcześniej nalano mleko. Taka kolejność napełniania filiżanki oboma składnikami jest głęboko zakorzeniona w tradycji i jej zmiana uważana jest za nietakt. Ponadto dzięki wlewaniu herbaty do mleka, a nie odwrotnie, napój lepiej się miesza i uzyskuje ładniejszy kolor.

W Wielkiej Brytanii pije się dziennie 165 milionów filiżanek herbaty dziennie!

Polska- Polacy chętnie piją herbatę zarówno jako napój do posiłków jak i samodzielny napój. Lubimy przede wszystkim herbatę czarną, ale coraz częściej pijemy napar z zielonej herbaty, pijemy też białą, poznajemy czerwoną.

Zwykle traktowana jest jako napój podczas posiłków, ale stanowi też samodzielny napój podczas relaksu, rozmów, podobnie jak kawa. Dodajemy do niej cukier lub miód, cytrynę, soki owocowe, imbir, mleko ( bawarka) i spożywamy ją przegryzając ciasteczka herbaciane.

Właściwości zdrowotne herbaty

czarna – czarna herbata działa pobudzająco ze względu na dużą zawartość teiny, obniża ciśnienie krwi, poprawia krążenie, hamuje rozwój bakterii w układzie pokarmowym, poprawia trawienie, chroni zęby przed próchnicą.
zielona – ze względu na zawartość teiny, czyli herbacianego odpowiednika kofeiny, pobudzający efekt utrzymuje się znacznie dłużej, niż po kawie. Ale pobudzająco działa tylko napar zielonej herbaty z pierwszego parzenia. Bogata we flawonoidy, opóźniające procesy starzenia i zmniejszające ryzyko wystąpienia niektórych odmian raka.
biała – zawiera dużo witaminy C, przez co wzmacnia odporność. Działa pobudzająco i orzeźwiająco, zawiera antyoksydanty. – Biała herbata, dzięki krótkiemu procesowi obróbki bez fermentacji, jest jedną z najzdrowszych herbat .
czerwona Pu-erh– doskonała na odchudzanie – to prawdziwy zabójca tłuszczu – obniża cholesterol, reguluje przemianę materii. Ma pozytywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, zmniejsza ryzyko nowotworów, ma właściwości antybakteryjne oraz spowalnia procesy starzenia. Przeczytaj również: https://www.sekretyherbaty.pl/czerwona-herbata-na-odchudzanie/